Öksürük, insanlarda sıklıkla görülebilen bir semptom olarak kabul edilir. Öksürüğün sıklığı, süresi ve varsa eşlik eden diğer belirtiler ile birlikte değerlendirilir ve tanısı konulduktan sonra tedavi süreci başlar. Farklı sebeplerden kaynaklı çeşitli türde öksürük tipleri mevcuttur.
Öksürük Nedir?
Öksürük, boğaz veya solunum yollarını tahriş eden bir durum olduğunda, vücudun buna tepki verme şekli olarak tanımlanır. Tahriş edici bu etken, beyne mesaj gönderen sinir sistemini uyarır. Beyin daha sonra göğsünüzdeki ve karnınızdaki kaslara tahriş edici maddeyi dışarı atmak için akciğerlerinizdeki havanın dışarı atılması gerektiğini iletir. Bu şekilde kişide öksürük eylemi başlamış olur.
Ara sıra kişilerde meydana gelebilecek olan öksürük normal ve sağlıklıdır. Bu tip zamanlarda endişelenecek bir durum bulunmaz. Fakat, birkaç hafta aralıklı ya da sürekli devam eden, renksiz veya kanlı mukus getiren bir öksürük, tıbbi müdahale gerektiren bir duruma işaret edebilir. Kişinin belirtileri takip etmesi ve gerektiğinde hastaneye başvurması gerekebilir.
Bazen öksürük çok güçlü olabilir ve bu durum kişinin yaşam kalitesini düşürebilir. Uzun süren, şiddetli öksürük boğazları tahriş edebilir ve bu da daha fazla öksürüğe neden olur. Ayrıca süresine ve şiddetine bağlı olarak da yorgunluk, uykusuzluk, baş dönmesi veya bayılma, baş ağrısı, idrar tutamama, kusma ve hatta öksürüğün şiddetine bağlı olarak kaburgaların çeşitli travmalara neden olabilir. Ancak çoğunlukla öksürük kendiliğinden geçen bir durumdur ve herhangi bir tedavi ihtiyacı bulunmaz.
Öksürüğün Nedenleri Nelerdir?
Öksürüğün birden çok sebebi olabilir. Öksürük, kronik ve akut öksürük olarak ikiye ayrılmaktadır. Kronik öksürük tanım olarak uzun süredir devam eden öksürüğü tanımlar iken, akut öksürük ani gelişen ve kısa süre boyunca devam eden öksürüğü tanımlamak için kullanılır. Kronik ve akut öksürüğün nedenleri kendi içlerinde farklılıklar gösterir.
Kronik öksürük için en sık rastlanan sebepleri aşağıda sıralanmıştır:
- Astım (En sık çocuklarda görülür.)
- Kronik bronşit
- Gastroözofageal reflü
- Sigara tüketimi
Akut öksürüğün en sık rastlanan sebepleri arasında:
- Nezle, soğuk algınlığı,
- Grip,
- Tahriş edici bir maddenin solunması (duman, toz, kimyasal maddeler veya yabancı cisim gibi),
- Alt solunum yolu enfeksiyonları (ASYE) veya üst solunum yolu enfeksiyonları (ÜSYE),
- Farklı tipteki alerjiler,
- Astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya kronik bronşit gibi hastalıkların çeşitli sebeplerden ötürü tekrar alevlenmesi olarak sıralanabilir.
Alerji semptomları hafif, orta veya şiddetli olarak kuvvetinde değişiklik gösterebilir. Mevsimsel olarak ortaya çıkabilir veya yıl boyunca devam edebilir.
Astım hastalığı bulunan hastalarda alerjiler öksürük, hırıltı ve nefes darlığına neden olabilir. Kişinin nefes almasını zorlaştırabilir ve günlük hayatındaki yaşam kalitesinde düşüş olabilir. Tanım olarak alerjiler, bağışıklık sisteminizin çevrenizde bulunan polen, toz, küf ve evcil hayvan tüyü gibi maddeler ile karşılaştığında normalden daha fazla tepki vermesinden kaynaklanır. Vücudun verdiği tepkilerin başında da öksürük gelmektedir.
Alerji belirtileri arasında yaygın olarak rastlanılanları aşağıda sıralanmıştır:
- Hapşırma,
- Burun akıntısı veya tıkalı burun
- Kaşıntılı veya sulu gözler
- Kaşıntılı burun veya kulaklar
- Burun akıntısı ( bazen hafif bir boğaz ağrısına neden olabilir. )
- Hafif yorgunluk
Alerjik Öksürük Nedir?
Alerjiler, öksürüğe neden olabilir. Tipik olarak hapşırma, burun tıkanıklığı, gözlerde kaşıntı ve kurdeşen ile kendisini gösteren alerjenler, özellikle saman nezlesi alerjenleri, boğazı ve akciğerleri tahriş edebilir ve öksürük oluşumuna neden olabilir. Alerjenler, boğazınızdan aşağı inen ve kalıcı bir kuru öksürüğe yol açabilecek tahrişe neden olan bir geniz akıntısına neden olur. Durumun kontrol edilmesi ve takip edilmesinde yarar vardır çünkü bu belirtiler aynı zamanda astım hastalığının da belirtilerinden biridir. Tanıyı doğru koymak tedavinin de sürecini değiştireceğinden, kişilerin kendilerinde oluşan belirtileri yakından takip etmesi ve farkında olmaları gerekir.
Alerjik öksürük genel tanım olarak, alerjilerin neden olduğu öksürüğün, soğuk algınlığından kaynaklanan öksürükten ayırt etmek için kullanılan bir terimdir. Alerjik öksürük, bu hastalıklar gibi belirli bir enfeksiyondan ziyade immun sistemin vücudun karşılaştığı bir alerjene verdiği yanıttan kaynaklanır. Bu yüzden belirtileri aynı olsa da tanı ve tedavilerinde farklılıkları bulunmaktadır. Örneğin, astım da öksürüğe neden olabilir. Ayrıca hırıltılı nefes alıyorsanız veya göğsünüzde sıkışma veya nefes darlığı çekiyorsanız, astım öksürüğünü de olabilir. Öksürüğe genellikle burun akıntısı ve burun tıkanıklığı eşlik eder ve bu semptomlar, kişi soğuk algınlığına veya alerjik reaksiyona sahip olduğunda aynı anda ortaya çıkar. Hastalar buna tam olarak neyin neden olduğundan emin olamadıkları için öksürüğü teşhis etmek ve tedavi sürecini doğru belirleyebilmek bazen zor olabilmektedir. Sonuç olarak, hastalar yanlış ilaçlar alabilir veya uygun tıbbi yardım alamayabilirler.
Alerjik öksürük, hava yollarının alerjen etkenine bağlı olarak normalden daha fazla şişmesine ve öksürüğe bağlı olarak boğaz yolunun tahrişine sebep olmaktadır. Bu nedenle de alerjik öksürük, dış etkenlerden büyük ölçüde etkilenir. Dış etkenlere bağlı olarak öksürüğün şiddetinde ve süresinde değişiklikler gözlenebilir. Alevlenmelerin normalden daha da kötüleşmesine yoğun bir polen mevsimi ya da küflü yeni bir ortama taşınmak neden olabilir. Saman nezlesi gibi alerjiler kronik kuru öksürüğe neden olabilir. Toz, evcil hayvan tüyü, polen, küf veya diğer yaygın alerjenlere karşı hassas iseniz, alerji belirtileriniz arasında öksürük olabilir. Alerjiler ayrıca astım semptomlarını kötüleştirebilir ve daha şiddetli olarak ortaya çıkmasına neden olabilir.
Soğuk algınlığı ve alerjik öksürük arasındaki öksürüğün semptomları arasında çeşitli farklılıklar bulunur. En belirgin olanları öksürük süresi ve semptomların görüldüğü dönem olarak söylenebilir. Öksürük oluşumunun temel sebebi ortamdaki alerjenlerin mevcudiyeti olduğu için kişinin öksürük süreleri de değişiklik gösterebilmektedir. Soğuk algınlığından kaynaklanan öksürük ise genellikle kış mevsimlerinde görülür. Kişi alerjene maruz kaldığı anda başlayan ani semptomlara neden olur.
Alerjik Öksürük Belirtileri Nelerdir?
Kronik kuru öksürüğünüz varsa (üç haftadan uzun süren bir öksürük türüdür), bu alerji veya astım belirtisi olabilir. Eğer öksürük alerji kaynaklıysa bazı mevsimlerde veya bazı ortamlarda daha çok öksürdüğünüzü fark edebilirsiniz. Bu, sizi etkileyebilecek alerjenlerin varlığından kaynaklanabilir. Kişinin öksürüğe yakalandığı ortamlarda dikkat etmesi ve o tip ortamlarda bulunmaması kişinin uzun dönem sağlığı açısından önem teşkil etmektedir. Alerjinizi tetikleyen alerjenlerden uzak durulması gerekmektedir.
Bununla birlikte, alerjik öksürük ve diğer alerji semptomları da zamanla değişiklik gösterebilir. Daha öncesinde alerjik reaksiyon göstermediğiniz bir duruma alerjik reaksiyon gösterebilirsiniz. Ya da yaş ilerledikçe insanlar, alerjenlere maruz kaldıklarında bile semptomlarının daha az yaygın hale geldiğini fark eder. Bunun başlıca nedeni, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve eskisi kadar güçlü tepki verememesidir. Ancak bu, alerjinin kendisinin kişinin vücudunda oluşmadığı anlamına geldiği çıkarılmamalıdır.
Alerjik Öksürüğün Nedenleri Nelerdir?
Alerjik öksürüğün temel nedenleri vücudun maruz kaldığı alerjik yanıt oluşumuna sebep olan maddelerdir. Bu maddeler kişiden kişiye değişmekle birlikte vücudun verdiği tepkiler arasında benzerlikler bulunur. Vücut zararsız maddeleri zararlı maddelerle karıştırdığında ve sonrasında onları vücuttan uzaklaştırmak için savunma sistemini harekete geçirdiğinde ortaya çıkar. Bu vücudun alarm durumuna geçmesine ve çeşitli önlemler almasına sebebiyet verir. Böylece, kişinin soğuk algınlığında vücudun serbest bıraktığı histamin adı verilen kimyasalın salınmasına neden olur. Histamin, burun akıntısı, öksürme, hapşırma gibi semptomları oluşturur ve bu nedenle hasta soğuk algınlığı olmadığı halde soğuk algınlığı benzeri semptomlar yaşamaya başlar.
Tüm alerjik reaksiyonların birden çok sebebi olabilmektedir, bazı kişiler bu duruma daha yatkın immun sisteme sahiptir. Ailesinde alerjik öykü hikayesi olan kişilerde alerjik öksürük geliştirme şansı daha yüksektir. Alerjik öksürüğün başlıca nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Solunan bir maddeye karşı reaksiyon (alerjen olarak adlandırılır). En sıklıkla karşılaşılan sebebi polendir.
- Otlar, ağaçlar, yabani otlar ve küfler en yaygın nedenlerdendir
- Alerjenler ayrıca kedilerden, köpeklerden, atlardan, tavşanlardan ve diğer hayvanlardan dolayı kaynaklanıyor olabilir.
- Toz, kimyasallar veya hava kirliliği de öksürüğe neden olabilir. Ancak bu, alerjik bir reaksiyon değil, hava yolunun tahrişinden kaynaklanır.
Alerjik Öksürük Ne Kadar Sürer?
Alerji kaynaklı olan öksürük süreleri alerjen etkenine kişinin ne kadar süre maruz kaldığına bağlı olarak değişebilmektedir. Genel olarak 2-3 haftadan uzun süren öksürükler alerjik öksürük olarak tanımlanır. Alerjik öksürüğün nedenleri çok çeşitli olabildiği için öksürük süreleri de alerjen türüne bağlı olarak değişebilmektedir. Dönemsel alerjiler, buna sebep olan alerji etkeninin ortadan kalkmasına kadar öksürük kişide devam edebilmektedir. Toz ve ev akarlarına karşı oluşan bir alerjiden kaynaklı öksürükler de ise ortam değişikliği ya da temizlik ile birlikte kişide daha kısa sürede öksürüklerinde azalma görülebilir. Sürenin azaltılmasında alerjik öksürük kaynağının bilinmesi sürecin kontrol altına alınmasında ve iyileşme sürecinin azaltılmasında oldukça önemlidir.
Alerjik Öksürük İçin Ne İyi Gelir?
Medikal tedavilerin yanı sıra alerjik öksürük için destek tedavileri de mevcuttur. Alerjik öksürük dönemlerinde:
- Su tüketimi oldukça önemlidir, bu dönemlerde bol sıvı tüketilmesine dikkat edilmelidir. Sıvı tüketimi ile boğazda oluşan mukusun incelmesine sağlanır ve vücuttan atılımı kolaylaşır. Ayrıca öksürük sonucunda boğazda oluşabilecek olan tahrişinde rahatlamasına yardımcı olur. Öksürüğün şiddeti ve süresi de azalır. Su tüketiminin yanında çay kahve gibi sıcak içeceklerin tüketimi de boğazda oluşan tahrişin azaltılmasında yardımcı olur.
- Öksürük şurupları ya da pastiller kullanılabilir. Kuru öksürüğü azaltır ve boğazda oluşan tahrişi rahatlatır.
- Öksürük dönemlerinde kişinin alerjisi yok ve 2 yaşın üzerinde ise bal tüketimi hem boğaz yolunu rahatlatır hem de öksürük krizlerini hafifletebilir.
- Kişinin bulunduğu ortamı sıklıkla havalandırması da havanın nemlenmesini ve temizlenmesi sağlayacağı için ortamdaki alerjenleri de azaltmış olur. Oda nemlendiricileri havayı nemlendirmek için iyi bir seçenek olabilir.
- Tütün ve sigara dumanının bulunduğu ortamlar öksürüğü alevlendirebileceği için bu tür ortamlarda bulunmaktan kaçınılmalıdır. Pasif içicilik de sigara tüketimi gibi akciğerleri tahriş eder ve alerjik öksürüğü artırabilir. Sigara tüketiminin bırakılması konusunda çeşitli tedaviler konusunda doktorunuz ile konuşabilirsiniz.
Alerjik öksürük, her kişide tamamen farklı faktörlerden kaynaklandığından, tedavi seçeneklerinde de değişiklikler mevcuttur:
- Vücudunuzun duyarlı olduğu alerjenlerden veya tahriş edici maddelerden kaçınmak; en yaygın alerjenler polen, küf, hayvan tüyü ve toz akarlarıdır.
- Histamin salınımını engelleyen ve böylece burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve şişmiş burun geçişleri gibi semptomları hafifleten antihistaminikler kullanılabilir,
- Tıkalı ve burun akıntısını gideren dekonjestanlar kullanılabilir,
- Öksürük şiddetine bağlı olarak öksürük azaltıcı ilaçlar kullanılabilir.
Alerjik öksürük nadiren ciddi bir durumdur, ancak semptomları çok rahatsız edici olabilir. Alerji uygun şekilde yönetilmezse astım gelişme riski vardır. Bu nedenle, alerji semptomları çok hafif olsa bile, 1 haftadan uzun süren ve iyileşmeyen durumlarda, ateş ve balgam gibi durumlarda mutlaka hekim kontrolüne başvurulması yararlı olacaktır.
Yayınlama Tarihi: 2022-01-27
Son güncellenme Tarihi: 2022-01-27
Öksürük ve soğuk algınlığını yenmek için ipuçlarımızı keşfedin
Öksürük Nedir?
Genelde soğuklarla birlikte kendini gösteren öksürük bazen önemli bir iş görüşmesinde, bazen çok önemli bir sınavda, bazen en mutlu olduğunuz an gibi olmadık yerlerde hayatınızı kâbusa çevirebilir.
Kuru Öksürük Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?
Normal şartlarda öksürük, son derece doğal bir reflekstir. Vücut; öksürük yoluyla solunum yolundaki yabancı ve/veya zararlı partikülleri ya da mikropları uzaklaştırır. Bununla…
Balgamlı Öksürük
Yaş öksürük olarak da bilinen balgamlı öksürük solunum yolları enfeksiyonuna bağlı olarak gelişen bir durumdur. Balgamlı öksürük birçok hastalığın belirtisi olabilir.