Boğaz Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Boğaz Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Boğaz ağrısı nedenleri, travmadan enfeksiyonlara kadar geniş bir yelpazede incelenir. Solunum yollarını hedef alan bakteri ve virüsler, alerjiler, tütün kullanımı veya dumanına maruz kalınması ve hava kuruluğu gibi durumlar, boğaz ağrısı nedenleri içerisinde yer alır. Bu nedenlere ek olarak bazı kişilerde reflü varlığında veya yüksek sesle konuşma sonrasında da farenks bölgesinde inflamasyona bağlı boğaz ağrısı şikayeti oluşabilir.

Her ne kadar boğaz ağrısı herkeste ortaya çıkabilecek bir durum olsa da çeşitli risk faktörlerinin varlığı halinde bireyler bu şikayetin gelişmesine daha yatkın olabilirler:

• Küçük çocuklar ve ergenler boğaz ağrısı şikayeti açısından riskli yaş grubunu oluşturur. Yaşı üç ile on beş arasında değişen çocuklar, özellikle bakteriyel enfeksiyonlara bağlı boğaz ağrısı şikayetinin en fazla görüldüğü yaş grubudur.
• Tütün kullanımı veya pasif içicilik, boğaz bölgesinin tahriş olmasına neden olabilir.
• Mevsimsel alerjisi olan kişiler veya sürekli olarak toz, küf veya hayvansal kimyasallara karşı alerjik reaksiyon gelişen kişilerde boğaz ağrısı şikayetinin ortaya çıkma riskinde bir artış söz konusudur.
• Bazı bölgelerde endüstriyel yapılar daha yoğun olarak bulunabilir. Fabrika dumanlarında yer alan kimyasallara maruziyet veya katı yakıt tüketilen bir çevrede yaşamak, kişileri boğaz ağrısı şikayeti yaşamaya yatkın hale getirebilir.
• Sinüsler baş bölgesinde bulunan havanın dolaştığı boşluklu yapılardır. Bu yapılar içerisinde meydana gelen iltihaplanmalarda salgılanan sıvılar, boğaza akarak tahriş ve ağrı gibi şikayetlerin oluşmasına neden olabilir.
• Kapalı ortamlarda kalabalık gruplar halinde yaşayan kişilerde boğaz ağrısına neden olan çeşitli mikropların yayılması daha kolaydır. Kreşler, okullar, iş yerleri ve uçak gibi kapalı alanlar, virüs ve bakteri kaynaklı boğaz ağrısı mikroplarının kişiler arasında kolayca yayılabileceği ortamlara örnek teşkil ederler.

Boğaz ağrısı şikayeti bulunan birçok kişi, genellikle bu şikayetin altında yatan nedeni tahmin edebilir. Bu tahminin yapılamaması halinde ise eşlik eden diğer belirtiler göz önünde bulundurularak tanının koyulması sağlanabilir. Boğaz ağrısı nedenleri arasında en sık karşılaşılan durumlar şu şekilde özetlenebilir:

Viral Enfeksiyonlar

Virüslere bağlı oluşan üst solunum yolu rahatsızlıkları, boğaz ağrısı şikayeti bulunan kişilerin neredeyse %90’ında sebep olarak tespit edilir. Soğuk algınlığına neden olabilen 200’den fazla virüs türü bulunur. Adenovirüs, rhinovirüs ve coronavirüs, boğaz ağrısına neden olabilecek virüslere örnek teşkil ederler. Boğaz ağrısının viral bir enfeksiyona bağlı oluşması halinde genellikle burun tıkanıklığı, burun akıntısı, hapşırma, baş ağrısı ve ateş gibi diğer şikayetler de belirtiler arasına eklenebilir. Virüslere bağlı oluşan boğaz ağrısında aynı zamanda bademcikler üzerinde iltihaplanma da meydana gelebilir.

Boğaz bölgesinde iltihaplanma ve dolayısıyla ağrı şikayetine neden olabilecek diğer virüsler şu şekildedir:

• İçerisinde influenza (grip) virüsünün de olduğu ortomiksovirüs ailesi,
• Enfeksiyöz mononükleoz hastalığı etkeni olan Epstein-Barr virüsü,
• Ağız ve boğazda ağrılı veziküllere neden olabilen koksaki ve ekovirüs,
• Kızamık virüsü,
• Boğazda yara oluşumuna neden olabilen Herpes simpleks virüsü.

Viral kaynaklı boğaz ağrısı şikayetinin şiddeti, etken virüsün türüne bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 1 hafta 10 gün içerisinde gerileme gösterir. Virüslere bağlı oluşan boğaz ağrısında, eşlik eden diğer belirtilerin olması halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimden destek alınması önerilir.

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Çeşitli bakteriyel enfeksiyonlar, boğaz ağrısı şikayetinin gelişiminde rol oynayabilir. Bu türler arasında en sık karşılaşılanı, Streptococcus pyogenes olarak isimlendirilen mikroorganizmadır. Genç ve yetişkin bireylerde boğaz ağrısı vakalarının sadece %10’u bu bakteri kaynaklı ortaya çıkarken, boğaz ağrısı şikayeti olan küçük çocukların neredeyse üçte birinde etken mikroorganizma bu bakteridir. Bu yaş grubunda meydana gelen bakteriyel boğaz enfeksiyonları, romatizmal ateş veya böbrek iltihaplanması gibi ağır seyirli durumlarla ilişkili olması nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Bakteriyel enfeksiyon kaynaklı boğaz ağrısı olan bireylerde hekim, antibiyotik ilaçların reçetelendirilmesine başvurabilir.

Streptococcus türü bakterilere ek olarak Neisseria gonorrhoeae ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan bakteriler de boğazda iltihaplanmaya neden olabilirler. Krup nedeni olan Bordetella pertussis, bir diğer boğaz ağrısı nedeni olan bakteridir. Bakterilere bağlı oluşan boğaz ağrısı olgularında çeşitli tetkikler ile hangi bakterinin bu şikayetin oluşmasında rol oynadığı tespit edilebilir.

Alerjik Kökenli Boğaz İltihabı ve Geniz Akıntısı

Hayvan tüyleri, bitkilerden salınan polen ve çeşitli kimyasallar, bazı kişilerde bağışıklık sisteminde aşırı bir yanıta neden olarak alerjen özellik gösterebilir. Alerji gelişimi ile birlikte vücutta salınan kimyasallar ise burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma, hapşırma ve boğazda tahriş gibi şikayetlerin gelişimine neden olabilir. Burun tıkanıklığı kişinin ağzından nefes alıp vermesini tetikler. Ağız solunumu ise boğaz bölgesindeki kuruluğu artırarak kaşıntı ve tahriş hissinin artması ile sonuçlanabilir.

Bazı kişilerde burun içi hava yolları ve sinüslerden aşırı miktarda mukus salgılanması meydana gelebilir. Fazla düzeyde salgılanan mukus geniz akıntısı ile boğaz bölgesine inerek burada iltihaplanmaya neden olabilir. Bazı kişiler geniz akıntısını boğazlarına bir şey takılmış gibi hissedebilirler.

Mantar Kaynaklı Enfeksiyonlar

Boğaz ağrısına neden olan mantar kaynaklı enfeksiyonların başında, halk arasında pamukçuk olarak bilinen rahatsızlığın nedeni olan Candida albicans türü mantarlar rol oynar. Mantar enfeksiyonları özellikle bağışıklık sistemi tam olarak işlev gösteremeyen bireyleri etkiler. Ağız içerisinde kandida enfeksiyonu gelişmesi, genellikle herhangi bir şikayete neden olmasa da bazı kişilerde ağız, dil ve boğazda ağrı şeklinde de kendisini gösterebilir.

Hava Kuruluğu ve Hava Kirliliği

Hava kuruluğu, ağız içi ve boğaz bölgesinde nem kaybına neden olarak bu dokularda kuruluk meydana getirebilir. Nemini kaybeden dokularda tahrişe karşı bir yatkınlık oluşur ve zaman içerisinde boğaz ağrısı şikayeti ortaya çıkabilir. Hava kuruluğu dışında fabrika dumanı, çeşitli kimyasallar, tahriş edici maddeler nedeniyle oluşan hava kirliliği veya sadece tütün dumanına maruz kalınması bile boğaz bölgesinde tahrişe neden olarak boğaz ağrısı şikayeti gelişimi ile sonuçlanabilecek durumlar arasındadır.

Boğazda Travma Meydana Gelmesi

Direkt olarak boyun bölgesine alınan künt veya kesici travmalar, boğaz ağrısı şikayetine neden olabileceği gibi sert yapıdaki gıdalar tüketilirken bu besinlerin küçük parçalarının boğaza takılması halinde de boğaz ağrısı ortaya çıkabilir. Boğazda meydana gelebilen travmalar sadece bu örnekler ile sınırlı değildir. Ses tellerinin aşırı kullanıldığı meslek dallarında uzun süreli yüksek seste konuşma veya bağırma sonucunda da boğaz ağrısı şikayeti meydana gelebilir.

Reflü Rahatsızlığı

Reflü rahatsızlığı, mide içerisindeki asidin veya safranın önce yemek borusuna oradan da boğaz bölgesine ulaşması ile karakterize bir durumdur. Bu sindirim sıvıları, yemek borusu ve boğaz bölgesinin dokularında tahrişe neden olarak boğaz ağrısı şikayetinin gelişmesine neden olabilir. Reflü nedeniyle meydana gelen boğaz ağrısı özellikle uzun süreli yatma sonrasında ya da sabah uyanıldığında belirgin şekilde hissedilir.

Boğaz ağrısı her ne kadar rahatsız edici bir durum olsa da genellikle ciddi bir seyir izlemez ve kısa sürede kendiliğinden gerileme eğilimindedir. Evde yapılacak çeşitli basit uygulamalar ile oluşan şikayetler genellikle kolayca kontrol altına alınabilir.